PROTOGONOI,
CÁC VỊ THẦN NGUYÊN THỦY
THEO PHẢ HỆ CỦA HÊSIODOS
(khg 700 tCn)

Tác giả: Hêsiodos
Người dịch: Nguyễn Văn Khoa

*

Thần thoại Hy Lạp giữ một vị trí cao sang trong thần thoại học, nhờ hai nét độc đáo. Một mặt, không giống với thần thoại của các dân tộc khác, hầu hết các vị Thần Hy Lạp đều mang hình hài con người, và nếu Họ có những quyền lực và năng lực vượt quá giới hạn của con người, thì tính nết lại không khác mấy với người đời^[1]. Mặt khác, cũng không giống với thần thoại của các dân tộc khác, thần thoại Hy Lạp không chỉ bằng lòng với việc giải thích nguồn gốc của dân tộc Hy Lạp, nó còn mang tham vọng giải thích cả sự tồn tại và phát triển của thế gian, như ta thấy qua bức tranh thời khai thiên lập địa đầy thi vị do Hêsiodos^[2] vẽ lại trong Thần Phả, mà chúng tôi dịch và đăng ở đây.  

*

(…) Như vậy, khởi đầu là Khaos (Hỗn Mang), rồi đến Gaîa (Mẹ Đất) ngực phì nhiêu bao la, nguyên quán bền vững của tất cả những thần bất tử trên đỉnh Olympos tuyết trắng, rồi đến Tartaros (Địa Ngục) tăm tối sâu thẳm trong lòng Gaîa mênh mông, rồi Erôs (Luyến Ái) kẻ đẹp nhất trong số thần bất tử, kẻ nhận nhìm cả thần lẫn người trong bơ phờ say đắm, kẻ khuất phục được cả những tim óc khôn ngoan nhất. Từ Khaos sinh ra Erebos (Tăm Tối) và Nyx (Đêm Đen). Từ Nyx mà Aither (Tinh Khí) và Hêmera (Ngày Sáng) xuất hiện, kết quả của những cuộc yêu đương với Erebos. Rồi đến lượt Gaîa sinh ra, đầu tiên là Ouranos (Trời Cao), kẻ ngang hàng với Gaîa, kẻ phải bao phủ Gaîa bằng cái vòm đầy sao của mình, và làm nơi ngự trị vĩnh hằng cho thần linh hạnh phúc. Rồi Gaîa cũng đẻ thêm Ourea (Núi Đồi), nơi các nàng tiên lui về sung sướng ẩn mình trong thung lũng. Và không cần đến sự trợ giúp của Erôs, Gaîa cũng tự sinh được Pontos (Biển Cả) với vú teo vô sinh, với sóng đập dữ dằn. Sau đó, Gaîa giao phối với Ouranos, và đẻ ra Ôkeanos (Đại Dương) sâu xoáy, rồi Koîos (Năm Tháng) với Kreios (Tiết Mùa), Hyperiôn (Tuần Hoàn) với Iapetos (Sinh Phận), Theia (Rực Rỡ) với Rheia (Mầu Mỡ), Themis (Công Lý) với Mnêmosynê (Ký Ức), Phoibê vương miện vàng (Trăng Sáng) với Têthys đáng yêu (Phong Phú). Và sau rốt là Kronos (Hủy Hoại) quỷ quyệt, trẻ nhất và đáng sợ nhất trong đàn con, tên đực gây giống cường tráng mà chính kẻ đã sinh thành ra y cũng ghét cay ghét đắng. (...)

Hêsiodos,
Thần Phả
(The Theogony = Theogonie)
Khg 700 tCn

^[1] Xem trên trang mục này: Platôn, Huyền Thoại Và Dối Trá, đặc biệt là các chú thích 18 và 21.

^[2] Hêsiodos (Ἡσίοδος, Hêsiodos = Hesiod = Hésiode, thế kỷ thứ VIII tCn): nhà thơ, nhà thần học, nhà tiên tri, sống cùng thời với Homêros. Tác phẩm: Cần lao và Ngày tháng (Erga kai Hēmerai), Thần phả (Theogonía), và có thể cả Danh mục Anh Thư.