SỰ THĂNG TRẦM CỦA TÂY BAN NHA VÀ NHỮNG BƯỚC NGẬP NGỪNG CỦA LÝ TRÍ
[Trong giai đoạn này] Chưa có bất kỳ chiến thắng tức thì nào cho lý trí; suốt thời đại rực rỡ nhất của nước Pháp (grand siècle) của Louis XIV, truyền thống và Kinh Thánh vẫn giữ được vị trí của chúng một cách quá vững chắc; đó là kỷ nguyên của Port-Royal, Pascal, và Bossuet hơn là của những người thừa kế Descartes. Nhưng ở Hoà Lan cũng thời kỳ đó lại là thời đại của Spinoza và Bayle, còn ở Anh là thời của Hobbes và Locke. Hạt giống đang nảy mầm.
... Chẳng bao lâu nữa, mọi cuộc chiến tranh và cách mạng của các quốc gia đối địch sẽ chỉ còn mang tầm quan trọng nhỏ bé so với cuộc cạnh tranh ngày càng lan rộng, dâng cao giữa đức tin và lý trí vốn sẽ khích động và biến đổi tinh thần của châu Âu, và có lẽ của cả thế giới.
WILL & ARIEL DURANT
Tác giả: Will Durant
Tác giả: Will Durant (từ Phần I đến Phần VI); Will & Ariel Durant (từ Phần VII đến Phần XI)
