Quản Trọng (725-645 BC) người nước Tề vốn là một nhà ngoại giao, một chính trị gia lỗi lạc, và nhất là một nhà quản lý đại tài trước thời Khổng Tử. Ông là người được cho là từng nói câu: “Kế hoạch cho một năm, không gì bằng trồng lúa; kế hoạch cho mười năm, không có chi hay hơn là trồng cây; kế hoạch cho trăm năm, chẳng có gì ngoài giáo dục con người”. Câu nói của ông hiển nhiên là một triết lý trị quốc, bao gồm kinh tế, chính trị và giáo dục. Câu danh ngôn này đã biến thành phương châm được người Tầu ôm ấp, dù ở bất cứ một chế độ nào, vương triều nào. Nhưng không biết từ khi nào, có lẽ từ thời Hán, những từ “thụ cốc”, “thụ mộc”, “thụ nhân” đều bị hiểu theo cùng một nghĩa của trồng cấy. Trồng lúa, trồng cây và “trồng” người đều là trồng cấy cả.
Phần trình bày của Diễn giả hôm nay nhằm vạch ra sự nguy hại biến con người thành công cụ trong giáo dục trồng người. Đó chính là nguyên nhân cơ bản của cơn khủng hoảng giáo dục hiện nay. Để tìm ra lối thoát, nhất thiết phải trở lại với một nền giáo dục đích thực, lấy người học làm mục đích (the end), lấy cuộc sống hiện tại và tương lai như là mục tiêu (goals), và coi việc cải thiện phương tiện, phương thế, phương pháp giáo dục như là đối tượng (objectives). Bài trình bày gồm bốn phần chính như sau: (1) Sự lạm dụng (abuse) và lợi dụng (misuse) ngôn ngữ, khi dịch từ thụ sang trồng, hay khi giản lược sinh hoạt thụ vào một tác động trồng. (2) Sự tai hại làm con người bị vong thân (alienation) của chính sách trồng người làm công cụ phục vụ giới (giai cấp) lãnh đạo. (3) Đi tìm nguyên nhân của triết lý trồng người, và (4) Đặt lại mục đích của giáo dục.
Đôi dòng về Diễn giả Trần Văn Đoàn
Giáo sư Trần Văn Đoàn là Giáo sư Triết học của Đại học Quốc Gia Đài Loan từ năm 1985 cho đến nay. Từ năm 1988 ông được phong chức Giáo sư Giảng tòa (Chair Professor), và từ năm 2000, ông giữ ghế Lịch sử Triết học phương Tây.
Trong hơn 40 năm kinh nghiệm nghiên cứu và giảng dạy về triết học, khoa học xã hội, ông từng làm việc tại Ý và Áo quốc, và từ năm 1980 tại Đài Loan. Giáo sư Đoàn cũng từng là Giáo sư Thỉnh giảng (Visiting Professor) và Giáo sư Nghiên cứu (Research Professor) của nhiều đại học trên khắp thế giới như: ĐH Lisbon, ĐH London, ĐH Louvain, ĐH Vienna, ĐH Frankfurt, ĐH Bắc Kinh, Max-Planck Institute (1996-97), ĐH Oxford, ĐH Georgetown, ĐH Kyoto, hai ĐH Quốc Gia Việt Nam (Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh), và nhiều đại học khác.
Giáo sư Đoàn tốt nghiệp Tiến sỹ Khoa học (Docteur en Science), Pháp (1973); Tiến sỹ Triết học (Doktor der Philosophie), Áo (1975), Thạc sỹ Thần Học (Magister der Theologie), Đức (1976). Ngoài ra ông hoàn thành Luận án Giảng sư (Habilitation) tại ĐH Salzburg, Áo (1978). Ông cũng được trao tặng bằng Tiến sỹ Danh dự (Dr. Honoris Causa), Canada (2001), cũng như chức Giáo sư Danh dự (Honorary Professor), ĐH Hoa Trung, Trung Quốc (2004), và Giáo sư Đặc cách (Distinguished Professor), ĐH Trường Vinh, Đài Loan (2012).
Giáo sư Đoàn là Tổng biên tập Tập san Triết học Châu Á (The Asian Journal of Philosophy), Đồng chủ biên của Từ điển Triết học và Tôn giáo (Viện Khoa học Xã hội Việt Nam), cũng như bộ Đại từ thư Triết học Trung Quốc (ĐH Phụ Nhân, Đài Loan), và là Biên tập viên của trên 30 Tập san nghiên cứu tại Canada, Mỹ, Đài Loan, Nhật, Phi Luật Tân, Thái Lan, Indonesia, cũng như Tập san Triết học của Liên hiệp các Hội Triết học Thế giới, UNESCO, và Hội đồng Nghiên cứu các Giá trị và Triết học - Council for Research in Values and Philosophy (Mỹ).
Từ năm 2004, Giáo sư Đoàn là Chủ tịch của Liên hiệp Triết gia Á Châu (Union of Asian Philosophers) và Ủy viên Hội đồng của Hội đồng Điều hành (Board of Directors) của Liên đoàn Quốc tế các Hội Triết học (Fédération internationale des sociétés de philosophie - FISP).
Giáo sư Đoàn đã xuất bản hơn 150 báo cáo khoa học (Research Papers) viết bằng tiếng Pháp, Đức, Anh, Ý, Trung và Việt ngữ đăng trên 30 Tập san nghiên cứu tại Âu, Á và Mỹ châu. Ông cũng là tác giả của trên 15 tập sách chuyên khảo (monographs) khác.
Trong số các tác phẩm Việt ngữ của ông bao gồm Việt Triết Luận Tập 1, Thông Diễn Học trong Khoa Học Xã Hội Nhân Văn, Thuyết Hậu Hiện Đại và Việt Triết Luận Tập II và III.
